25.5.09

Báid Chonamara (per Bád Seilistrin 1959): 3. Bád a' Chathasaigh

Ar an taobh thiar de Mhuighinis a rinneadh Bád a’ Chathasaigh.  Seán Ó Cathasaigh a rinne í.  Is é Máirtín Ó Laidhe a mhúin ceird dó.  Is é a rinne an tÓ Allmhúráin in éineacht le Mac Uí Laidhe.


De réir gach cuntais ba í sin an bád ba luaithe ar fad de na báid mhóra.  Níor bhád an-mhór í.  Nuair a bhí Seán Ó Cathasaigh ghá déanamh, bhí sé scathamh gan tada a dhéanamh léithi.  “Ní chríochnó tú an bád go deo, a Sheáin!” a dúradh leis.  “Dá dtéighinn a déanamh caisleáin ar Charraig Sceirde, chríochnóinn é,” ar seisean.


Dúradh le Máirtín Ó Laidhe go raibh pluic bheag is pluic mhór uirthi.  Chuaigh seisean ag breathnú uirthi agus dhearc go grinn í.  “Ní léar liom locht uirthi,” ar seisean.


Ní raibh cur síos leis an siúl a bhí aici.  Ní raibh goir ag Báid Mháirtín Uí Laidhe uirthi, ach nach gceadaigheadh Seán Ó Cathasaigh aon gheall a bheith ann.  Níor mhaith leis an té a mhúin ceird dó a bheith buailte.


Bhí tiarna talún de na Frionsa sa tír a raibh an bád seoil ab fhearr ag gabhail Cuan na Gaillimhe aige go dtáinig sí siúd.  Bhí an oiread den éad ann gur ionsaigh Bád an Fhrinsigh í ar an gCuan; tháinig a cuid fear ar bord le Bád an Chathasaigh a mhilleadh.  Bhí sé ina throid, ina ghearradh seolta is téadrachaí.  Thóig an saor a thál géar ina láimh agus is gearr go raibh foireann an Fhrinsigh curtha ó bhord aige.


Chuala mé nuair a bhíodh sí i nDug na Gaillimhe agus Báid Mhóra go leor eile ann agus a bhuaileadh siolla gaoithe na crainnte acu go dtosaigheadh sí ag bíogadh ionann is dá mbeadh sí ag réiteach chun siúil agus nach mbíodh cor ariamh as na báid eile.


Bhíodh báid Chonamara an uair sin ag gabhail go Luimneach.  Ise an t-aon bhád a bhí i ndon an tSionainn aníos a thornáil ina seol cinn (jib) agus a seol tosaigh.  Níor bhuail bád beag ná mór ariamh í.


Díoladh í.  Níor híocadh a luach ariamh.  An fear a fuair í, leig sé i dtír mhóir í le cion faillighe.


Nuair a cuala Seán Ó Cathasaigh í a bheith briste chuaigh sé ag breathnú féachaint a bhfuigheadh sé aon chuid di le chéile.  Dá bhfaghadh, dheasódh sé í.  Ní bhfuair sé ach a ball ansin roimhe.  Thug sé cúl leis an áit le uaigneas.  Dúirt sé go mb’ionann aige a fáil mar sin is dá mba corp carad é.  Níor mhaith leis mórán tráicht a dhéanamh uirthi ariamh le cumha ina diaidh.


Is iad na múnlaí a rinne sé faoi na comhair na múnlaí bunaidh a bhí aige do na báid mhóra eile a rinne sé.  Ní dhearna aon tsaor eile an oiread bád maith is rinne sé.


Bhí cúigear mac agus inghean amháin aige: Máirtín, Seán, Máire, (an tAthair) Colm, Páraic agus Iosef.  Bhí ceird agus togha na ceirde i láimh gach duine acu, dá mba í Máire féin í.  Chuala mé go mba é an tAthair Colm an té ab fhearr acu ag déanamh maide rámha.

No comments:

Post a Comment